'Smeed het ijzer als het koud is'
De 17 jarige Zarah, gediagnosticeerd met autisme, had een moeilijke periode op de middelbare school, belandde door de coronamaatregelen thuis en ondervond problemen bij terugkeer naar school. Zarah is onzeker en het bewegen in grote groepen vindt ze lastig. Sociaal is ze niet heel sterk. Het samenleven als gezin thuis was moeilijk. De oudertraining Verbindend gezag zorgde ervoor dat haar ouders Robert en Yvonne leerden om te gaan met negatief gedrag zonder dat het leidt tot escalatie.
Vader Robert vertelt over het eerdere traject waarbij de diagnoses ADHD en ADD werden gesteld bij hun dochter. Behandeling bleek niet succesvol: “Nadat Zarah niet meer naar school wilde en het niet goed ging thuis, trokken we weer aan de bel bij Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). We hebben verschillende trajecten doorlopen en kwamen uiteindelijk terecht bij Youz in Rosmalen. Dankzij hulpverlener Janneke zijn we uiteindelijk beland bij Youz Leo Kannerhuis in Nijmegen.” Eenmaal gestart in Nijmegen bleek dat Zarah niet de benodigde hulp ervoer, maar de ouders des te meer. Moeder Yvonne: “Wij besloten door te gaan en volgden eind 2022 psycho-educatie in een oudergroep. Hierna introduceerde Debbie, onze ambulante begeleider, bij ons de oudertraining Geweldloos Verzet en Verbindend Gezag.” Yvonne was snel overtuigd, maar Robert stond er sceptisch tegenover: “De uitleg over de inhoud van de training was vrij summier en het klonk nogal zwaar. Ook speelde de reistijd mee. Maar Debbie heeft mij uiteindelijk weten te overtuigen. Daar ben ik haar heel dankbaar voor.”
Beter in staat grenzen te stellen
Ze maakten kennis met de training Verbindend Gezag, De aanpak bleek cruciaal te zijn voor het gezin. De vader benadrukt hoe de oudertraining, gebaseerd op de methodiek Geweldloos verzet van Haim Omer, een keerpunt was in de manier waarop ze met de uitdagingen van hun dochter omgingen: “Het delen van ervaringen met andere ouders was confronterend, maar ontzettend waardevol. Veel situaties die andere ouders deelden waren heel herkenbaar, gaven ons nieuwe inzichten en er werden veel praktische tips gedeeld.” Yvonne vult aan: “Je komt erachter dat je er niet alleen voor staat. Iedere ouder van een kind met autisme heeft problemen en eigen uitdagingen en het is fijn dat met elkaar te delen. De training leerde ons ook stil te staan bij wat voor ons echt onacceptabel is en met de tips en handvatten uit de training konden we daar mee verder.”
Na de training merkten de ouders veranderingen in hun aanpak. Robert: “Ik ben nu beter in staat om duidelijk grenzen te stellen en me uit te spreken over wat ik niet accepteer. Ik kan makkelijker zeggen dat ik een aantal dingen niet accepteer. Voorheen liep ik weg als ze heftig reageerde, maar ik merk nu dat ik makkelijker kan aangeven als ik het ergens niet mee eens ben. Eerder escaleerde het regelmatig, maar door duidelijk te zijn en grenzen aan te geven, merk ik begrip en berusting. Ook is het contact tussen Zarah en mij veel beter geworden.” Yvonne merkt ook dat er minder spanning is binnen het gezin: “Voorheen heerste er direct een spanning als Zarah binnenkwam of als Robert binnenkwam. Die spanning is nu weg. Er is meer acceptatie en duidelijkheid hoe met elkaar om te gaan. De zin ‘het ijzer smeden als het koud is’ blijft vooral in mijn hoofd hangen. We zochten de confrontatie regelmatig op en dat was vervelend. Ik laat situaties nu eerst afkoelen en kom er op een later, rustig moment op terug.”
Betrekken van eigen behandelaren
Beide ouders onderstrepen de betrokkenheid van behandelaren bij de training. Yvonne: “Debbie was zelf ook bij de training aanwezig. Zij kwam er dan later in de gesprekken thuis op terug. Die samenwerking hebben wij heel prettig ervaren.” Robert geeft ook een tip aan andere ouders met autisme: “Als je al verschillende trajecten hebt doorlopen, denk er dan serieus over na om de oudertraining Verbind Gezag te volgen. Er komen echt goede dingen langs, sta ervoor open.” Robert en Yvonne zijn positief over de investering in tijd en moeite. Yvonne: “Durf je verhaal te doen, je bent namelijk niet alleen. Je voelt je echt gesteund.”
Over de oudertraining verbindend gezag
Verbindend gezag is een methodiek voor ouders om zich minder machteloos te voelen in de omgang met hun kind. Deze training is bedoeld voor ouders van kinderen die dwingend en agressief gedrag kunnen vertonen, maar de methode leert ook anders om te gaan met kinderen en jongeren met angstig en vermijdend gedrag. Vaak zien we dat gezinnen vastlopen in negatieve interactiepatronen waardoor het samen leven moeilijk is.
Het doel van de training is om vanuit verbinding een einde te maken aan het negatieve patronen in het gezin zonder dat dit tot escalaties leidt. Ouders verzetten zich, zonder geweld, tegen het gedrag van het kind. Ouders kunnen de zorgen over de ontwikkeling van hun kind inzetten naar een nieuwe manier van praktisch handelen. Het ouderlijk gezag is niet gebaseerd op het feit dat ouders van hun kinderen moeten winnen, maar op het feit dat ouders op een vastbesloten manier in het leven van hun kinderen aanwezig en beschikbaar zijn.
Ouders leren te werken aan herstel van de relatie met hun kind, en zonder dwang zich te verzetten tegen onacceptabel gedrag, ofwel van (on)macht naar kracht.
De methode is in de jaren ’90 ontwikkeld door Professor Haim Omer, hoogleraar psychologie en gebaseerd op de voorvechters van Geweldloos verzet als Gandhi en Martin Luther King.
De oudertraining bestaat uit zes sessies van twee uur. Zes ouderparen kunnen eraan deelnemen. Bij deze oudertrainingen worden de eigen behandelaren van de gezinnen betrokken.