GZ-psycholoog Eveline Metselaar over gezinsbehandelingen

Drie generaties in de behandelkamer

Iets meer dan een jaar geleden kreeg Metselaar een jongen in behandeling met de diagnose ADHD. “Uiteindelijk heb ik drie generaties mannen in mijn behandelkamer gehad: zoon, vader en opa. In de ouderbegeleiding van de zoon liepen we tegen een aantal zaken aan die ertoe leidden dat ik vader ook wat verder wilde onderzoeken. Om na te gaan hoe de ontwikkeling van vader eruit zag, heb ik gevraagd of het akkoord was dat zíjn vader ook eens meekwam. Opa dus, van mijn aanvankelijke cliënt. Hoewel vader nerveus was ging iedereen akkoord met een gesprek.”

Aan opa werd gevraagd of hij wat kon vertellen over de jeugd van vader. “De man had véél te vertellen. Veel meer en gedetailleerder dan vader had verwacht. Hij was blij verrast, want zijn eigen vader werd als de grote afwezige gezien. Je ziet dat dat meteen wat doet met iemands zelfbeeld. In opa’s ogen was vader hartstikke intelligent en altijd een doener. Óók wist opa zich nog te herinneren hoe hij en zijn vrouw de opvoeding hadden ervaren en zich soms afvroegen wat ze met zijn gedrag aan moesten. Hij vertelde dingen die heel duidelijk pasten bij een ADHD-beeld. We hebben inderdaad de diagnose kunnen stellen, veel puzzelstukjes vielen op z’n plaats en vader werd ook aangemeld en behandeld. Nu hebben we dus een vader en een zoon in behandeling. We gaan nog een stapje verder.”

Korte lontjes steken elkaar aan

"Het begon natuurlijk allemaal bij de jongen. Korte lontjes steken vaak elkaar aan. Zoon had een kort lontje, vader had een kort lontje en dat werkte door op moeder en zus. We hadden hier te maken met een heel gezin dat uit balans was. Met ons team zijn we met het gezin aan de slag gegaan: ik coördineer de trajecten van alle gezinsleden en heb gesprekken met zus, onze sociaal psychiatrisch verpleegkundige met moeder, vader ziet onze psychiater en volgt een vaardigheidstraining bij PsyQ en de behandeling van de jongen is in een afrondende fase. Daarnaast ziet onze systeemtherapeut ouders met het meisje samen. Alles in nauwe afstemming met elkaar. Je hebt bijna nooit zóveel inzichten in individuele processen, als wanneer ze allemaal ook individueel een plek hebben. Moet je nagaan: het grootste probleem binnen zo’n gezin wordt als eerste afgesloten. Ik heb de jongen een jaar lang in behandeling gehad met psycho-educatie en werken aan zijn zelfbeeld. Nu is hij klaar om zelf verder te gaan."

"Wij hebben jarenlang alleen met kinderen gewerkt. Toen kwam daar ineens een team trauma voor volwassenen bij ons werken. Dat heeft ons het inzicht opgeleverd om ouders nog meer bij een behandeling te betrekken. Prettig is dat als je pathologie ziet bij ouders, dat we hen ook zorg kunnen bieden. Naast onze eigen teams werken we veel en graag samen met PsyQ, de wijkteams, omliggende gemeenten, het CJG en scholen. Natuurlijk moet je met elkaar – vooral voor de eerste keer – uitvinden hoe je vorm en inhoud geeft aan een samenwerking, waarbij je duidelijk met elkaar nagaat wie welke rol heeft. Prettig is de manier waarop bijvoorbeeld de gemeente Den Bosch haar rol pakt. Ze spreken uit dat ze niet alleen betrokken willen worden bij indicaties, en pakken duidelijk een rol als regievoerder. Dat werkt goed voor ons, voor hen en voor degenen waar het uiteindelijk om draait: onze clienten."

Eveline Metselaar is behandelcoördinator, gz-psycholoog en regiebehandelaar bij Youz Rosmalen. Ze diagnosticeert en helpt kinderen, jongeren en hun gezinsleden met uiteenlopende problematiek.