Ontmoet collega's

GZ-psycholoog Inge: "Pesten werkt járen later nog door"

GZ-psycholoog en traumatherapeut Inge van Meerendonk is werkzaam bij Youz Tilburg. Ze vertelt ons over kinderen en jongeren die binnenkomen met diverse klachten waar uiteindelijk pesten aan ten grondslag ligt of een grote invloed heeft gehad. ”Ik vind het heel heftig om te zien hoe hard kinderen kunnen zijn en wat pesten met iemand kan doen. Járen later kan een kind of jongere nog hier belanden.”

Pesten verandert het beeld van een cliënt

Kinderen en jongeren die bij ons binnenkomen, zijn hier niet in eerste instantie met pestklachten. Zij gaan niet met hun ouders naar de huisarts omdat ze gepest worden. Ze komen binnen met klachten als: somberheid of depressie, een laag zelfbeeld, concentratieproblemen of klachten die horen bij een trauma. Negen van de tien keer valt er niet meteen uit een verwijzing op te maken dat er sprake is (geweest) van pesten.

Wij doen aan duo-intakes: we starten gezamenlijk op en vervolgens heeft een collega een gesprek met de ouder(s) en een collega heeft een gesprek met het kind of de jongere. Wij stellen altijd vragen over traumagerelateerde klachten. We vragen bijvoorbeeld welke nare dingen een cliënt heeft meegemaakt. In dit proces kunnen we vaak al wel pesten naar boven halen. We stellen de ouders en de kinderen of jongeren ongeveer dezelfde vragen om een zo goed mogelijk beeld te krijgen. Ik heb het idee dat een aantal van deze kinderen of jongeren dan al openheid  geven, omdat ze zich beseffen dat pesten best wel ‘ns invloed zou kunnen hebben op hun klachten. Indien er sprake is (geweest) van pesten, dan verandert dat soms ook de samenhang van de klachten van een cliënt. Helemaal als blijkt dat het pesten een grote bijdrage heeft geleverd aan de klachten. Zelfs als we pesten tijdens de intake nog niet boven tafel krijgen, dan komen we er tijdens de behandeling vaak wel achter.

Vicieuze cirkel

Ook als pesten niet helemaal ten grondslag ligt aan de klachten; het heeft een grote invloed.  Een kind of jongere krijgt bijvoorbeeld een copingmechanisme dat niet altijd helpend is. Iemand die bijvoorbeeld altijd extravert is geweest gaat zich ineens introvert gedragen. Of wat je ook vaak ziet is dat een geschiedenis zich herhaalt: bij een pestverleden is iemand soms gevoeliger voor opmerkingen van anderen en kan dit een self fulfilling prophecy, in de hand werken, met als gevolg nog meer onzeker zijn, onzeker handelen, teruggetrokken zijn. Ze zijn gevoelig door een opstapeling en bodem van pesterij.

Pesten beïnvloedt de behandeling

“Naast dat de samenhang van klachten voor een cliënt verandert, verandert uiteraard ook de behandeling. Ook als pesten niet helemaal ten grondslag ligt aan de klachten; het heeft een grote invloed. Ik werk als traumatherapeut veel met EMDR. Pesten behandel ik dan ook vaak met EMDR. Ook maak ik tijdlijnen en levensverhalen met jongeren door middel van Write Junior. Zo kom ik erachter als het tijdens de intake nog niet aan het licht is gekomen, als ze het nog niet hebben durven zeggen. Het doel van Write Junior is dat de jongere na afloop van deze therapie weer door kan met zijn leven. De therapie maakt gebruik van een cognitief gedragsmatige aanpak. Het doel is het geheel verdwijnen of in elk geval sterk afnemen van posttraumatische klachten. Ook andere vormen van cognitieve gedragstherapie zetten we vaak in bij pesten. Vaak is er namelijk sprake van een negatief zelfbeeld, veroorzaakt door het pesten.

Stop met pesten

“Pesten kan onder andere een negatief zelfbeeld, somberheid, trauma, terugtrekken veroorzaken en kan invloed hebben op de copingsstijl. Kinderen en jongeren kunnen onderling bikkelhard zijn.  Ik durf niet precies te zeggen hoe dat komt. Mogelijk doordat hun hersenen nog niet volledig ontwikkeld zijn en ze daardoor gevolgen niet goed inzien en zich nog minder goed kunnen verplaatsen in een ander. Aan de andere kant zijn het ook volwassenen die elkaar pesten. Denk aan de werkvloer.”