Psychiatrisch gezinsbehandelaar Willemien van der Gaag werkt vooral bij gezinnen thuis

Tools en inzichten bij autisme

Zo geef ik ouders de tools om beter inzicht te hebben in wat hun kind met autisme beweegt. Of leer ik een vader met autisme de band met zijn zoon te versterken door bijvoorbeeld spel. Ik ga letterlijk met ze buiten spelen en geef ze coaching on the job. Ook geef ik video interactie begeleiding, waarbij ik bijvoorbeeld video’s van gestructureerde spelmomenten maak, die we samen terugkijken en ik feedback op geef.

Blijven coachen

Bij een vader met een tweejarig dochtertje is het goed gelukt om de band te verbeteren. Hij ging veel meer met haar doen. Nu twee jaar later is hij toch weer bij me terug. Dit keer omdat hij haar niet kan loslaten. Continu zit hij op haar lip. Je ziet regelmatig bij ouders met autisme dat ze niet automatisch mee bewegen met de nieuwe fase waarin hun kinderen zitten en hebben dus steeds opnieuw coaching nodig. Ouders met autisme zien graag dat een kind doet wat zij zeggen. De onvoorspelbaarheid van hun kind is lastig. Maar uiteindelijk lukt het een goede modus te vinden met de juiste begeleiding en veel oefenen.

Plezier in contact maken

Naast de mindfulnessgroep voor volwassen, de groep voor broertjes en zusje (brusjes) en voor kinderen met ASS uit groep 8, geef ik de pivotal response treatment (PRT). Een heel effectieve training waarin gezinnen leren plezier te krijgen in contact. Kinderen die heel weinig praten leren we meer te zeggen, meer interesse in een ander te tonen, meer vragen te stellen. Door bijvoorbeeld samen te spelen, leer ik technieken om de interactie te vergroten. We zien duidelijk dat zo’n kind nieuwe communicatieve vaardigheden aanleert en zich daardoor beter ontwikkelt.

Onderzoek en innovatie

Ik vind ons team heel vernieuwend. We onderzoeken, proberen, innoveren. We hebben altijd mensen die bij ons promoveren en opleidingen die we begeleiden. Hilde Geurts (hoogleraar klinische neuropsychologie en bijzonder hoogleraar autisme gedurende de levensloop red.) doet onderzoek bij ons.

Samenwerken op complexe problemen

Vaak hebben we te maken met heel complexe problematiek. Mensen hebben al van alles geprobeerd, maar op allerlei gebieden blijft het op de een of andere manier mis gaan. Ouders dealen met fixe problemen bij hun zelf, er spelen problemen bij hun kind en in het gezin en er is autisme. En dat vind ik nou juist zo super interessant. Samen met de systeemtherapeuten, psychiater en orthopedagoog maar ook organisaties als Veilig Thuis, jeugdzorg, school lukt het ons uiteindelijk om er voor te zorgen dat een gezin weer verder komt.

Ik denk aan een heel ingewikkeld meisje van 18 jaar in een complexe thuissituatie. Ik zie haar individueel, maar met de systeemtherapeut erbij zie ik ook haar moeder en broertje. Hun relatie is zó verstoord, dat ze niet meer samen kunnen wonen. We krijgen het ook bijna niet gedraaid, doordat er veel weerstand is aan beide kanten. Dan is het heel prettig dat de systeemtherapeut erbij is en je kunt sparren met een team specialisten. We hebben oog voor elkaar en dat ervaar ik als een warm bad.

Vaak is de situatie heel complex maar toch streven we er naar zo kort mogelijk te behandelen. We moeten ons zelf ook niet te belangrijk maken. Stopt de behandeling, dan gaat vaak een andere organisatie verder met de begeleiding van het gezin. We doen wat nodig is maar proberen tijdig ook weer los te laten.

Willemien van der Gaag werkt sinds 2012 bij het Leo Kannerhuis in Amsterdam.