Sociotherapeut Pieter Karman: 'Intensief contact is mooi en waardevol'

Afdeling de Zilvermeeuw heeft een KIB-status (Klinieken intensieve behandeling). Dat betekent dat deze Haagse afdeling klinische overname of verpleegkundige consultatie biedt als een behandeling in een reguliere ggz-kliniek is vastgelopen of dreigt vast te lopen. Dit kan verschillende oorzaken hebben: denk aan ernstige gedragsproblemen of agressie, of zeer complexe psychiatrische problematiek met co morbiditeit. Het gevolg is vaak een problematische omgang tussen de cliënt en het behandelteam. Behandeling is dan niet goed meer mogelijk.

“Deze meiden hebben moeite om langdurige relaties aan te gaan en kunnen moeilijk met spanningen om gaan. Dat uiten ze door conflicten met anderen op te zoeken, zichzelf te beschadigen en zich continu in contact met anderen niet gezien voelen. En dat heeft vaak te maken met het feit mogelijk niet aan kunnen sluiten op hun emotionele behoeftes vanuit eigen beperkingen of ervaringen van ouders.”

Eigen gevoel (her)kennen

Op de Zilvermeeuw wordt groepsbehandeling gegeven. Hiervoor is het belangrijk dat de groep zoveel mogelijk bij elkaar is en dat er zoveel mogelijk jongeren deelnemen aan de therapie. Het is vaak een uitdaging om alle jongeren in therapie te krijgen met een dusdanige spanning dat ze goed deel kunnen nemen. Door middel van MBT (Mentalization Based Treatment red.) leren de jongeren hun eigen gevoel beter herkennen en na te denken over wat zij precies voelen en wat een ander mogelijk voelt en wil. Zij moeten wennen aan deze methode, maar al snel zie je dat het hen helpt. “Samen zetten we hele kleine stapjes vooruit.” En dat vraagt geduld van het team. De jongeren delen vaste momenten op de afdeling. “Tijdens de dagopening staan we stil bij hoe de dag er uitziet en wat die dag hun doelen zijn. We zien elkaar tijdens eetmomenten en bij een kopje thee.”

“Formeel draag ik vanuit mijn vak de verantwoordelijkheid voor het verpleegtechnisch handelen. Maar dat vind ik niet het belangrijkste. Belangrijker vind ik dat ik mede verantwoordelijk ben voor het leefklimaat op de afdeling en daarmee de veiligheid van collega’s en jongeren. En dat is best weleens een uitdaging op een afdeling als deze, waarin agressie, zelfbeschadiging en suïcidepogingen regelmatig voorkomen. Gerichte agressie van een cliënt doen me zeker wat. Dan helpt praten, met collega’s en thuis. Sporten en hardlopen heb ik echt nodig om me te kunnen ontspannen.”

Waakhond

“Op deze afdeling bieden we voor sommige jongeren één-op-één zorg. Dat betekent dat we met deze jongere een dagprogramma maken en we de hele dag met diegene meedraaien; je vraagt of iemand gespannen is, kijkt hoe iemand er bij zit en probeert spanning vroegtijdig in de kiem te smoren maar dat lukt niet altijd. Natuurlijk wordt deze intensieve begeleiding weleens als benauwend ervaren, maar sommigen vinden het ook prettig. Nu hebben we een meisje dat heel suïcidaal is, en dan voel ik me wel een soort waakhond. Dat merk ik ook aan haar. Maar ik kan het ook heel mooi en waardevol vinden om zo intensief contact te hebben.”

“Helaas is het niet zo dat ze nooit meer in crisis zijn als ze de Zilvermeeuw na 6 tot 9 maanden verlaten. Daar is hun problematiek te zwaar voor. Deze meiden gaan vaak niet naar huis na hun behandeling, maar door naar begeleid wonen of terug naar afdeling waar ze vandaan komen. Het blijft onzeker hoe hun toekomst eruit gaat zien.”

Gelijkwaardigheid tussen hulpverlener en cliënt

“Mijn wens voor de ggz voor over 10 jaar? Dat we minder beheersen en minder in een strafcultuur werken, maar dat er veel meer gelijkwaardigheid is tussen hulpverleners en cliënten. En natuurlijk dat we veel meer samenwerken met ervaringsdeskundigen, wat ik ontzettend waardevol vind in en voor een team.”

Pieter Karman

Pieter werkt sinds 2008 bij Youz. Tijdens zijn opleiding HBO verpleegkunde wilde hij eigenlijk in de neonatologie werken. Toen dat niet lukte gaf hij bij zijn opleiding aan met kinderen te willen werken, maar niet per se psychiatrie. In Kenia hoorde hij tijdens een stage dat hij een stageplek bij de toenmalige De Jutters kreeg op de gesloten afdeling Stern voor een jaar. Die kans heeft hij met beide handen aangegrepen. Na die tijd is hij bij de Albatros gaan werken, de afdeling voor klinische psychotherapie die sinds juli dit jaar is gesloten. Pieter werkt tot januari bij de Zilvermeeuw om daarna te starten op een nieuwe klinische afdeling. Dit wordt een open opname afdeling voor jongeren met verschillende psychische problemen.