'Door het boksen krijgen we écht contact met jongeren'
Corona een tijd van stilzitten en nietsdoen? Niet voor Tim Smit en Lorenzo Dollart, beiden werkzaam binnen de kliniek De Fjord in Capelle aan den IJssel. Zij zagen in ‘therapeutisch boksen’ een uitlaatklep voor de jongeren die zij dagelijks begeleiden. Bij een uitlaatklep alléén bleef het echter niet; het boksen bleek zo’n succes dat het sinds een half jaar – op vrijwillige basis - onderdeel is van de therapie die de jongeren krijgen.
Tim en Lorenzo ontmoetten elkaar in 2020 op de Fjord, een kliniek voor jongeren met een combinatie van psychische stoornissen en gedragsproblematiek. Hun passie voor (kick)boksen zorgde er mede voor dat er een vriendschap ontstond en dat ze elkaar in het begin van de epidemie elke vrijdag opzochten om te boksen. Tim: ‘De jongeren waren getuige van de energie die we samen beleefden in het samen sporten, en wilden daarom graag aansluiten. Dit was het startpunt van het structureel betrekken van de jongeren en ze deelgenoot maken van de beleving en werklust. Tijdens deze sessies kwamen spontane diepgaande gesprekken op gang, waarbij de jongeren zich op een ongedwongen manier kwetsbaar durfden op te stellen. We merkten dat het sporten daarnaast een positief effect had op hun stemming en gemoedstoestand. Daarnaast zorgde het ook voor ontlading bij emoties als boosheid, angst, verdriet en frustratie. Op een organische manier ontstond er ook een samenwerking met de GZ-psychologen, PMT’er, systeemtherapeut en verpleegkundig specialist. Hierdoor werd het boksen steeds meer een onderdeel van de behandeling, en bleef het niet bij losstaande sessies.”
“We krijgen tijdens de bokslessen echt contact met deze jongeren,” bevestigt Lorenzo. “We houden ze als het ware een spiegel voor. De jongeren gaan tijdens de les vaak helemaal los. En als ze fysiek ‘afgemat’ zijn, ontstaat er opeens ruimte voor emoties. We zorgen tijdens de sociotherapeutische sessies daarom voor een emotioneel veilige omgeving, waar ze kwetsbaar en verdrietig mogen zijn. Daarom leren de jongeren ook te reflecteren op hun eigen gedrag. Om een voorbeeld te geven: we trainden een jongen die gewend was alles kort en klein te slaan en makkelijk in een conflict terechtkwam. Als insteek voor de sessie kozen we voor de-escaleren en we leerden hem hoe hij bijvoorbeeld uit een situatie kan stappen. Bewustwording is essentieel voor gedragsverandering.”
Officieel label
Sinds een half jaar hebben de bokslessen een officieel label: sociotherapeutisch boksen. Lorenzo: Om dat te bewerkstelligen zijn we met het management van de kliniek om de tafel gegaan. We hebben verteld wat we aan het doen waren en uitgelegd dat veel jongeren er baat bij hebben. Onze wens was om per persoon 8 uur per week te werken aan de doorontwikkeling. Het zou mooi zijn als we een onderzoek kunnen starten om te staven wat we aan het doen zijn. Wat is het effect van boksen in de therapie? En is de emotieregulatie en het zelfbeeld van de jongeren die sociotherapeutisch boksen inderdaad verbeterd?”
Verstoorde omgang veranderen
Momenteel kunnen de jongeren die er behoefte aan hebben elke donderdag bij Tim en Lorenzo terecht voor een boksles. Tim: “We halen de jongeren op van de afdeling en hebben een kort inleidend gesprek. We voelen intuïtief aan of iemand behoefte heeft aan een dolletje of een serieus gesprek. Daarnaast zijn we gestart met het ontwikkelen van het zogenoemd ‘Systeem therapeutisch (kick)boksen’. Hierbij ligt de focus op het creëren van een mogelijkheid om als gezin zijnde in een gecontroleerde omgeving de veelal diep verstoorde omgang te veranderen. Hierbij ligt de nadruk op het aanvoelen, afstemmen en onderling communiceren, waarbij we focussen op het doorbreken van saboterende omgangspatronen. De focus ligt hier voornamelijk het herstellen van onderlinge relaties door middel van verschillende (kick)boks-werkvormen.”
Wie zijn het?
Tim Smit (31) rondde de zijn docentenopleiding af op de kunstacademie, waarna hij docent op een middelbare school werd. Hij zocht meer uitdaging in het samenwerken met kwetsbare jongeren en begon daarom aan een master Forensische Orthopedagogiek. Na zijn stage bij De Fjord bleef hij er werken, eerst fulltime en nu nog een dag per week. De andere vier dagen werkt hij als docent op de hogeschool, waar hij toekomstige sociotherapeuten voorbereidt op het werken in een kliniek; eventueel bij De Fjord. Tim: “Die voorbereiding is echt nodig. Het is een complexe doelgroep, waarin ongezonde noodgedwongen overlevingsstrategieën centraal staan. Het gaat hierbij om het benutten van mogelijkheden en kansen en het verwerven van inzicht in het besef van je gedachten, gevoelens en emoties. Dit doen we als sociotherapeut door het herstellen van de vertrouwensband en door het uitgangspunt in acht te nemen: ‘zie mij, hoor mij en voel mij’. En daarin creëren wij een veilige omgeving.”
Lorenzo (42) begon zijn carrière als jongerenwerker in Amsterdam, met hardekern- en risicojongeren. Daarna werkte hij als reclasseringsmedewerker en ambulant werker. Inmiddels werkt hij als sociotherapeut bij De Fjord, op vier afdelingen.
Trotse manager
Jannie Groen werkt als Manager bedrijfsvoering klinische voorzieningen Rijnmond; de Fjord en Lupine en dagbehandeling de Fjord. Ze is trots op haar twee collega’s. Jannie: “Als managementteam hebben we gezien en gehoord dat het boksen en sporten binnen de coronatijd onze medewerkers en jongeren zeker positief hebben geholpen. Het idee van het therapeutisch boksen is op de werkvloer ontstaan, echt gebaseerd op de hulpvraag van de jongeren. Wij zien de positieve resultaten in de behandeling, zowel individueel maar ook op gezinsniveau. Met deze twee enthousiaste collega’s onderzoeken we welke plek dit aanbod kan krijgen in het therapie aanbod van de Fjord/Lupine.”