'Probeer van een vervelende ervaring iets moois te maken'
Aranka van der Post (22) werkt als ervaringsdeskundige bij De Stern, één van de klinieken aan de Welylaan in Den Haag. “Probeer van je nare ervaring iets moois te maken en het steuntje te zijn voor anderen, leerde ik tijdens mijn opleiding ervaringsdeskundigheid”, vertelt Aranka. En dat is precies datgene wat Aranka nu doet. Zo is de cirkel weer rond.
“Ik ben een aantal jaren geleden zelf in behandeling geweest bij Youz. Ik was 17 jaar en het was mijn eerste ervaring met hulpverlening. Ik was vrij gesloten en durfde nauwelijks iets te zeggen. Een stukje ervaringsdeskundigheid heb ik tijdens mijn behandeling zelf gemist. Ik had het fijn gevonden om herkenning en vertrouwen van iemand te krijgen die ook een soortgelijke situatie als ik had meegemaakt. Dan zou ik me nog meer begrepen gevoeld hebben en meer vertrouwen hebben gehad om te praten over wat me dwars zat.”
Ervaringsdeskundigheid
“Ik wilde graag andere jongeren helpen en heb daarom bewust gekozen om de HBO-opleiding ervaringsdeskundigheid te gaan volgen. Tijdens mijn opleiding leerde ik hoe je je ervaring kunt omzetten in iets positiefs en hoe je het kan gebruiken voor anderen. Je shit in mest omzetten, werd dat genoemd. Zelf ben ik bekend met jeugdpsychiatrie, met een onstabiele thuissituatie, met een autisme diagnose en suïcidaliteit.
Tijdens mijn tweede studiejaar heb ik stage gelopen op De Stern en daar ben ik dus blijven werken als ervaringsdeskundige. Als jongeren mij hun levensverhaal vertellen, voelen ze zich door mij snel begrepen; ze hoeven me niet alles uit te leggen. Ik weet hoe dingen zijn en voelen en ze hoeven zich niet te verantwoorden bij mij. De jongeren die bij De Stern komen, hebben een breed scala aan klachten variërend van psychoses tot suïcidaliteit. Als jongeren gevoelens uiten als wanhoop en machteloosheid, dan weet ik hoe dat is omdat ik veel raakvlakken daarmee heb als ervaringsdeskundige. De kracht van ervaringsdeskundigheid is dat je je kwetsbaar durft op te stellen. Dat is belangrijk voor de vertrouwensband.”
Ik leerde hoe je je ervaring kunt omzetten in iets positiefs en hoe je het kan gebruiken voor anderen
Time-out
“De Stern is een gesloten opname-afdeling voor jongeren tussen de 12 en 21 jaar. Het is geen behandelafdeling. Jongeren die hier komen, verkeren altijd in een crisis: ze beschadigen zichzelf, zijn suïcidaal of hebben een psychose. Meestal verblijven jongeren een week tot enkele weken in de kliniek; zo lang als nodig en zo kort mogelijk is daarbij het uitgangspunt.
Het doel is om jongeren te stabiliseren zodat ze weer terug kunnen naar de plek waar ze vandaan kwamen. Zie het als een soort time-out om weer tot rust te komen. Door dit werk krijg ik steeds weer een spiegel voorgehouden: een aantal jaren geleden zat ik er ook zo bij. Maar het geeft me nu juist veerkracht om door te gaan met mijn ontwikkeling want zoals het toen was, wil ik het zelf nooit meer meemaken!. Ik geef jongeren hoop en perspectief dat het echt beter kan worden en ben zelf daarvan hét voorbeeld. Veel jongeren hier ervaren een uitzichtloze situatie, net als ik destijds.
Ik geef jongeren hoop en perspectief dat het echt beter kan worden en hoop zelf daarvan een voorbeeld te zijn
In het begin schrok ik soms best wel van de heftige onderwerpen waarmee je te maken krijgt binnen de kliniek, maar ik kan er nu goed mee omgaan. Ik heb ook een suïcidepreventiecursus gevolgd om te weten welke maatregelen je het best kan treffen. Gelukkig heb ik zelf nog geen erge dingen meegemaakt, maar collega’s wel. Het is daarom fijn dat we in een heel veilig team werken met betrokken collega’s. Als je iets niet trekt, dan kan je er gewoon met elkaar over praten in alle openheid. Vroeger had ik het juist doodeng gevonden om te praten over ervaringen en gevoelens. Nu niet meer.”
Aanwezig zijn
“Als ervaringsdeskundige maak ik geregeld een rondje langs de kamers en klop dan aan om te kijken hoe iemand zich voelt. Waarom heeft iemand zich teruggetrokken? Is het omdat iemand moe is of is er iets anders aan de hand? Mijn rol is vooral om er te zijn. Jongeren kunnen gesprekjes met mij voeren als het niet goed met ze gaat. Ook bied ik ze wat afleiding: ik ga buiten met ze wandelen of stel voor om een Nintendospelletje samen te doen.
Bij de Stern ben ik de enige ervaringsdeskundige. Met name in de jeugdhulp is ervaringsdeskundigheid nog betrekkelijk nieuw, opkomend. Voor collega’s is het daarom soms lastig in te schatten: wat heb je aan een ervaringsdeskundige? Tijdens mijn stage merkte ik dat er geen duidelijk takenpakket is wat zorgde voor vragen bij collega’s. Op een gegeven moment heb ik mijn eigen herstelverhaal op papier gezet voor collega’s. Het kan maar duidelijk zijn waarvoor ze me kunnen benaderen en ik ontving veel positieve reacties.
Lichtpuntjes
“In januari ga ik samen met een collega een groepsmodule opstarten. Dat is leerzaam en een laagdrempelige manier om de interactie tussen onze cliënten te bevorderen. En voor mij is het uitdagend om te doen, er zijn veel mogelijkheden binnen Youz. Elke week belichten we een onderwerp zoals de invloed van media en slaapproblemen.
Het werk op De Stern kan echt zwaar zijn, maar er zijn ook kleine lichtpuntjes en daar doe je het voor. Een lichtpuntje is bijvoorbeeld als ik een goed gesprek heb gehad met iemand. Of als een jongere
na lange tijd ontslag krijgt of op verlof gaat, wat dan goed verloopt. Ik zie hoe jongeren hier binnenkomen en het is mooi dat je iemand na enkele weken ziet groeien.
Als een cliënt overgeplaatst wordt naar huis dan denk ik soms, gaat dat wel goed? Wanneer zie ik diegene weer terug?
Met mij zelf gaat het verder heel goed, wat ik zes jaar geleden niet had kunnen bedenken. Ik leid een gestructureerd leven, heb leren om te gaan met mijn issues, heb boeiend en betekenisvol werk, aardige collega’s en ik woon afwisselend bij mijn vader en mijn vriendin. En het belangrijkste, na al die tijd kan ik eindelijk trots op mezelf zijn.”