EMDR bij tics – Eerste pilotonderzoek in samenwerking met PsyQ, Youz en TicXperts
Kan EMDR ook helpen bij tics? Deze vraag stond centraal in een recent pilotonderzoek uitgevoerd door Youz (Rotterdam), PsyQ (Nijmegen) en TicXperts (Heteren). Het onderzoek – "EMDR for Tics: Desensitization of the urge?" – richtte zich op het verminderen van de drang om te ticcen door EMDR-technieken toe te passen.
Waarom EMDR bij tics?
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is oorspronkelijk ontwikkeld voor de behandeling van posttraumatische stressstoornis (PTSS), en is inmiddels ook effectief gebleken bij angststoornissen, depressie en dwangmatige gewoonten zoals krabben. Aangezien gedragstherapieën als habit reversal oorspronkelijk ook zijn ontwikkeld voor zowel tics als ongewenste gewoonten, werd de vraag gesteld: kan EMDR – gericht op het verminderen van de urge – ook effectief zijn bij tics?
Hoe ziet EMDR bij tics eruit?
De behandeling in dit onderzoek bestond uit 2 tot 4 EMDR-sessies waarbij:
- De cliënt zich focust op de drang om te ticcen
- Tegelijkertijd wordt het werkgeheugen belast met afleidende taken (zoals oogbewegingen, tikken, tellen)
- De cliënt wordt gevraagd de tic mentaal te doen, zonder deze fysiek uit te voeren
- Na een korte ronde (30 sec.) wordt de urge opnieuw beoordeeld en zo nodig herhaald
Cliënten kregen technieken aangeleerd om dit ook dagelijks zelfstandig te oefenen.
Voorlopige resultaten
De pilot werd uitgevoerd bij 14 cliënten met een chronische ticstoornis of Gilles de la Tourette (leeftijd 11–69 jaar). Hoewel nog niet alle deelnemers de behandeling hebben afgerond en er geen controlegroep was, wijzen de eerste uitkomsten op:
- Afname van ticdrang tijdens de sessies
- Verbetering van ticernst over sessies heen
- Positieve effecten op kwaliteit van leven
De onderzoekers benadrukken dat dit eerste onderzoek vooral aanleiding geeft voor vervolgonderzoek. Is het “alleen afleiding”, of gebeurt er méér?
Herken jij tics?
Tics worden niet altijd als zodanig herkend. Denk aan:
- Motorische tics: oogknipperen, hoofdbewegingen, schouders optrekken
- Vocale tics: kuchen, snuiven, piepgeluiden, keelschrapen
Wanneer tics langer dan een jaar bestaan, kan er sprake zijn van een ticstoornis of Gilles de la Tourette (GTS). Deze aandoeningen komen vaak voor in combinatie met ADHD, angst, dwang en/of autisme. Doorgaans worden tics behandeld met habit reversal (bewustwording en het aanleren van een tegenbeweging), en exposure en responspreventie (de tics steeds langer leren controleren en de onderliggende ticalarmen leren tolereren).
Het Tic/Tourette team van Youz
Wij richten ons naast de individuele behandeling hierbij ook op de begeleiding van het systeem en op school. Wij zijn allen verbonden aan het Tourette Netwerk en enkelen van ons zijn lid van de adviesraad van de Stichting Gilles de la Tourette. Ons team werkt onder meer samen met Tics/Tourette-expert Cara Verdellen van PsyQ in Nijmegen. Ons team kan ingezet worden voor consultatie, deelonderzoek en/of deelbehandeling. Wij werken zowel op locatie als - indien mogelijk - online.
Contactgegevens Tic/Tourette team van Youz:
Tel: 088 358 53 42
Mail: tics.tourette@youz.nl